Batory w Polityce
By Fundacja Batorego
Batory w PolityceMay 26, 2023
Czym jest wspólnota polityczna Polek i Polaków?
„Transnaród. Polacy w poszukiwaniu politycznej formy” to opowieść o najnowszej historii Polski, ostatnich trzech dekadach: począwszy od roku 1989 przez pierwsze rządy Platformy Obywatelskiej, zwycięstwa wyborcze Prawa i Sprawiedliwości, okreskryzysu tożsamości partii i czas pandemii, w którym odbyły się protesty przeciwko orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji. Z autorem książki-finalistki Nagrody im. Marcina Króla 2024 – dr. Jackiem K. Sokołowskim – rozmawia Krzysztof Izdebski.
Historia się nie powtarza, ona się rymuje
„W cieniu katastrofy. "Encounter", Kongres Wolności Kultury i pamięć XX wieku” autorstwa Jana Tokarskiego, to jedna z pięciu książek-finalistek Nagrody im. Marcina Króla 2024. Czy ramy w jakich funkcjonowali ówcześni autorzy Kongresu Wolności Kultury przypominają dzisiejsze czasy? Na ile obecna radykalna prawica jest zakorzeniona w tej z lat sześćdziesiątych? Jak oceniać współfinansowanie Kongresu Wolności Kultury przez CIA? Rozmawia dr Paweł Marczewski z Janem Tokarskim.
Nastroje społeczne przed wyborami samorządowymi i europejskimi
Fundacja im. Stefana Batorego rozpoczyna publikację cyklu raportów analizujących wyniki badań ilościowych i jakościowych polskiego społeczeństwa w trakcie kampanii wyborczych. Jakie kwestie są najbardziej istotne dla polskiego społeczeństwa przed wyborami samorządowymi i do Parlamentu Europejskiego? Rozmawia Alicja Zaczek-Żmijewska z dr. Pawłem Marczewskim, autorem raportu „Nadzieja zdemobilizowanych. Nastroje społeczne przed wyborami samorządowymi i europejskimi”.
Mowa nienawiści w kampanii wyborczej
Czym jest mowa nienawiści i jak na nią reagować? Czy grozi nam zalew ksenofobicznego dyskursu? O narracjach obecnych w kampanii wyborczej w 2023 roku oraz przed zbliżającymi się wyborami samorządowymi i do Parlamentu Europejskiego rozmawia Krzysztof Izdebski z Adą Tymińską (Helsińska Fundacja Praw Człowieka), współautorką raportu „Ksenofobia w natarciu. Monitoring mowy nienawiści w kampanii wyborczej do wyborów parlamentarnych 2023”.
O co pytać kandydatów w kampanii samorządowej?
Jakie pytania zadać kandydatom w wyborach samorządowych, aby przekonać się, czy nie mamy do czynienia z samorządowymi populistami? Dlaczego warto pytać o rolę jednostek pomocniczych w gminie, np. o sołectwo? Czym zajmuje się gmina, powiat a czym województwo? Jak zagłosować poza miejscem zameldowania i dlaczego warto zainteresować się tym tematem przed końcem marca? Rozmowa Alicji Zaczek-Żmijewskiej z dr Justyną Przedańską (Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego) oraz Małgorzatą Łosiewicz (Stowarzyszenie Rozwoju „Inspiracje”).
Dezinformacja wyborcza w sieci
Według badań tylko 5% polskich internautów sięga do serwisów fact-checkingowych w celu weryfikacji informacji. Kto jest najbardziej narażony na działania dezinformacyjne w okresie kampanii wyborczej? Dlaczego krytyczne myślenie i kontrola własnych emocji są kluczowe, aby chronić się przed tym zjawiskiem? Alicja Zaczek-Żmijewska rozmawia z Martą Białek-Graczyk z Towarzystwa Inicjatyw Twórczych “ę” i Urszulą Szeląg ze Stowarzyszenia Demagog.
Spółki Skarbu Państwa – koniec z kumoterstwem i nepotyzmem?
Odpolitycznienie spółek Skarbu Państwa wybrzmiało w programach prawie wszystkich komitetów wyborczych, które startowały w październikowych wyborach. Czy są jakieś widoki na zmiany, a jeśli tak, to jak one powinny wyglądać? Rozmawia Krzysztof Izdebski z Grażyną Kopińską, b. dyrektorką Programu Przeciw Korupcji Fundacji Batorego i Stefanem Sękowskim, publicystą, ekonomistą i politologiem z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Stan służby cywilnej
Jaki jest stan korpusu służby cywilnej po 8 latach rządów Zjednoczonej Prawicy oraz jaki jest wpływ urzędników na sprawność państwa? Czy są pomysły na poprawienie jakości służby cywilnej w Polsce? Rozmawia Krzysztof Izdebski z prof. Jolantą Itrich-Drabarek (Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego) oraz dr hab. Grzegorzem Makowskim (Szkoła Główna Handlowa oraz Fundacja Batorego).
Co oznacza pakt o migracji i azylu?
Pod koniec 2023 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły porozumienie polityczne w sprawie paktu o migracji i azylu. Z czego się składa, kiedy stanie się obowiązującym prawem w UE oraz co oznacza on dla Polski? Jakie są opinie organizacji społecznych w Polsce na ten temat? Paweł Marczewski rozmawia z dr Martą Pachocką (Szkoła Główna Handlowa).
Media publiczne, czyli jakie?
Czy media publiczne realizują swoją misję? Czy to, co się obecnie z nimi dzieje daje nadzieję, że w najbliższym czasie będą one ją wypełniały? Jakie są wizje mediów publicznych i czy są one w ogóle możliwe do spełnienia? Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z dr Dominiką Bychawską-Siniarską oraz Janem Dworakiem, byłym prezesem TVP (2004–06) oraz byłym szefem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (2010–16).
Co dalej z ustawą o sygnalistach?
Rząd ogłosił przyspieszone prace nad wdrożeniem dyrektywy, której celem jest ochrona osób określanych mianem sygnalistów. Zaproponowany projekt niewiele różni się od szeroko krytykowanego projektu przygotowanego jeszcze przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Po apelach wielu środowisk wydaje się, że obecny rząd zrobił krok do tyłu i nie tylko da więcej czasu na praca, ale też uwzględni, przynajmniej częściowo, propozycje, które zostały opracowane przez stronę społeczną. O tym, kim są sygnaliści, dlaczego należy ich chronić i co proponuje strona społeczna, rozmawia Krzysztof Izdebski z dr Anną Hlebicką-Józefowicz – partnerem w Kancelarii DZP i jedną z autorek społecznego projektu ustawy o ochronie sygnalistów.
Spór o ułaskawienie. Sprawa Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika
Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik zostali zatrzymani i doprowadzeni do aresztu 9 stycznia wieczorem. Wtedy jeszcze Prezydent zarzekał się, że jego akt łaski z 2015 r. został wydany zgodnie z konstytucją, mimo to 11 stycznia zdecydował o wszczęciu nowej procedury w sprawie ułaskawienia obu polityków. Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z prof. Moniką Florczak-Wątor z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego.
Ukraina - nastroje i prognozy
O roli ludobójczego Wielkiego Głodu w kształtowaniu pamięci i tożsamości Ukraińców, obecnych nastrojach oraz perspektywach na przyszłość rozmawia dr Łukasz Pawłowski z Edwinem Bendykiem, prezesem Fundacji Batorego oraz publicystą tygodnika „Polityka”.
Energia społeczna Polek i Polaków
15 października byliśmy świadkami ogromnej energii społecznej, której efektem była najwyższa frekwencja wyborcza w historii III RP. Jak zagospodarować tę energię? Rozmawia Alicja Zaczek-Żmijewska z dr Katarzyną Sztop-Rutkowską, inicjatorką fundacji Soclab i współautorką raportu "Generatory Społecznej Energii": https://hub.oees.pl/wp-content/uploads/2023/11/Generatory-spolecznej-energii_2023_www_s_po_s.pdf.
Policja i prokuratura: stan obecny i propozycje zmian
O działaniach policji i prokuratury w czasach „dobrej zmiany” oraz propozycjach poprawienia ich funkcjonowania rozmawia Krzysztof Izdebski z prokurator Katarzyną Kwiatkowską, prezeską stowarzyszenia Lex Super Omnia, oraz gen. Adamem Rapackim, byłym wiceszefem policji i byłym wiceministrem spraw wewnętrznych.
Reformy instytucjonalne Unii Europejskiej a Polska
Jakie zmiany instytucjonalne czekają Unię Europejską wobec planów rozszerzenia i jak wobec propozycji tych zmian powinna ustosunkować się Polska? Na ile realne są wewnętrzne reformy UE oraz jakich obszarów dotyczą? Łukasz Pawłowski rozmawia z dr hab. Moniką Sus oraz ambasadorem Janem Truszczyńskim.
Udział obywateli w tworzeniu prawa
W umowie koalicyjnej strony porozumienia napisały, że będą prowadzić przyjazny dialog, by wypracować wspólne stanowiska i projekty aktów prawnych a dialog ten będzie prowadzony z szerokim uwzględnieniem głosu społecznego. Dlaczego udział obywateli w procesie stanowienia prawa jest ważny? Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z Grażyną Kopińską, założycielką i członkinią Obywatelskiego Forum Legislacji (OFL) Fundacji Batorego oraz dr. Maciejem Berkiem, byłym prezesem Rządowego Centrum Legislacji, a obecnie głównym legislatorem Pracodawców RP oraz członkiem OFL.
Jak walczyć z korupcją?
Powołanie nowego rządu jest tylko kwestią czasu. Stoi przed nim dużo wyzwań również w obszarze budowania odporności państwa na nadużycia i korupcję. A i tu jest z czego wybierać i należałoby zastanowić się jakie wyznaczyć priorytety. Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z dr hab. Grzegorzem Makowskim ze Szkoły Głównej Handlowej i Fundacji Batorego, który od wielu lat zajmuje się tematem przeciwdziałania korupcji.
Przywracanie praworządności: cele i zasady
Od wielu lat organizacje społeczne pracowały nad pomysłami, jak przywrócić praworządność w Polsce. Będzie to kluczowe zadanie dla nowego rządu. Od czego należy zacząć ten proces i jakie generalne zasady powinny temu towarzyszyć? O bezpieczeństwie prawnym obywateli oraz ich głosie w dyskusji na temat przywracania praworządności rozmawia Krzysztof Izdebski z dr Tomaszem Zalasińskim, członkiem Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego.
Co zdecydowało o wygranej opozycji?
Czemu polaryzacja i negatywna kampania w wykonaniu Prawa i Sprawiedliwości nie powiodły się i nie przyniosły trzeciej kadencji Zjednoczonej Prawicy? Który moment kampanii wyborczej okazał się decydujący? Rozmowa Łukasza Pawłowskiego z Edwinem Bendykiem, prezesem Fundacji Batorego oraz Szymonem Gutkowskim, członkiem Zarządu Fundacji Batorego.
Co zostało po protestach kobiet?
Protesty, które wybuchły po ogłoszeniu 22 października 2020 roku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zaostrzającego prawo antyaborcyjne, wyróżniały się powszechnym zaangażowaniem osób młodych, w szczególności kobiet. O zbiorze tekstów poświęconych protestom oraz pamięci protestu, rozmawia Alicja Zaczek-Żmijewska z dr hab. Elżbietą Korolczuk, socjolożką i kulturoznawczynią (Uniwersytet Södertörn oraz Ośrodek Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego).
Młode kobiety a wybory
Mniej niż połowa młodych Polek deklaruje, że weźmie udział w wyborach parlamentarnych. Większość, choć wie jakiej Polski chce dla siebie i swoich bliskich, nie korzysta z prawa wyborczego, bo nie wierzy, że ich głos się liczy. Dlaczego spośród wszystkich osób uprawnionych do wyborów to właśnie młode kobiety mogę zdecydować o wyniku wyborów parlamentarnych? O kampanii profrekwencyjnej „To Twój Wybór” rozmawia Alicja Zaczek-Żmijewska z Zofią Sanejko z Inicjatywy Głos Kobiet oraz Weroniką Jóźwiak ze Stowarzyszenia Tkalnia.
Recentralizacja państwa postępuje
Z raportu „Indeks samorządności. Druga edycja 2023” wynika, że w 2022 r. nastąpiło dalsze ograniczenie autonomii gmin i miast na prawach powiatu. Opracowany przez ekspertów Fundacji Batorego system wskaźników – Indeks Samorządności – spadł z 55,74 w 2021 do 51,91 w 2022. Dla porównania, Indeks Samorządności dla roku 2014 wynosił 73,6. O samorządności samorządów rozmawia Krzysztof Izdebski z dr. hab. Marta Lackowska oraz dr. hab. Dawid Sześciło - współautorami raportu.
Nadużycia władzy - czy państwo jest odporne?
Na ile kluczowe instytucje polskiego państwa (rząd i służba cywilna, sejm i senat, sądownictwo, prokuratura) oraz obywatele i organizacje społeczne potrafią zapobiegać i przeciwdziałać nadużyciom i korupcji? Na ten temat rozmawia Krzysztof Izdebski z dr hab. Grzegorzem Makowskim, ekspertem forumIdei Fundacji Batorego oraz współautorem raportu „Ocena odporności państwa na nadużycia władzy. Edycja 2023”.
Polacy gotowi na zmianę
Kto uzyska większość w Sejmie po zaplanowanych na 15 października wyborach parlamentarnych? Sondaże nie dają odpowiedzi na to pytanie. Trudno przewidywać nawet to, która partia zwycięży. Wiemy jednak, że o ostatecznym wyniku zadecydują wyborcy „niezdecydowani”. Jak duża jest to grupa, z kogo się składa i co jest dla tych ludzi ważne? Na temat wniosków z raportu „Polacy gotowi na zmianę. Wynik wyborów rozstrzygną niezdecydowani” rozmawia Łukasz Pawłowski z Szymonem Gutkowskim, członkiem zarządu Fundacji Batorego, strategiem marketingowym oraz współautorem raportu.
Te wybory na pewno nie będą równe
O podejściu Polek i Polaków do partii politycznych, roli wroga i kompromisu w polskiej polityce, instrumentalizacji idei referendum oraz o głosowaniu przez Internet, rozmawia Krzysztof Izdebski z prof. Magdaleną Musiał - Karg z Zakładu Systemów Politycznych na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz prezeską Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych.
Wyzwania wyborcze w Polsce i za granicą
O równości szans w finansowaniu kampanii wyborczej, dostępie do mediów publicznych, używaniu zasobów publicznych w okresie kampanii, okręgach wyborczych oraz misji obserwacyjnej OBWE w Polsce, rozmawia Krzysztof Izdebski z dr Darią Paprocką, współpracowniczką European Centre for Electoral Support, OBWE oraz Rady Europy.
Społeczna obserwacja wyborów: nie stójmy z boku
Wybory to nie tylko dzień głosowania - warto przyglądać się całemu procesowi wyborczemu. Jakie sytuacje w kampanii wyborczej powinny wzbudzić czujność wyborców? Na czym polega monitorowanie nadużywania zasobów publicznych w wyborach parlamentarnych? Jak zaangażować się w społeczną obserwację wyborów? Rozmowa Alicji Zaczek-Żmijewskiej z Zofią Lutkiewicz, prezeską Fundacji Odpowiedzialna Polityka.
Co jest stawką najbliższych wyborów?
Jaki wpływ na przyszłość polskiej demokracji będą miały najbliższe wybory? Jak powinno zachować się społeczeństwo obywatelskie wobec planowanego referendum? Jak ocenić uczciwość wyborów? Rozmowa dr. Pawła Marczewskiego z prof. Andrzej Rychardem, przewodniczącym Rady Fundacji Batorego.
Nastroje społeczne w Ukrainie
Z jednej strony Ukraińcy wyzwolili już więcej terytorium niż Rosja zdobyła podczas wielomiesięcznej ofensywy, ale z drugiej strony te postępy są wolniejsze niż zakładane. A jak Ukraińcy patrzą na sytuację na froncie? Czy nadal wierzą w zwycięstwo? Czy mają zaufanie do państwa? I czy mogą być podatni na próby Kremla, który próbuje skłócić Ukraińców wewnętrznie, jak i grać na napięciach pomiędzy Ukraińcami a np. Polakami? Rozmowa Łukasza Pawłowskiego z Edwinem Bendykiem, prezesem Fundacji im. Stefana Batorego.
Czy wiemy, ile nas jest?
W ostatnich latach doświadczaliśmy wielu zdarzeń i procesów, które w znacznym stopniu wpłynęły na sytuację oraz strukturę demograficzną Polski. Począwszy od fali emigracji zarobkowych Polaków, poprzez wewnętrzne migracje mieszkańców mniejszych miejscowości do miast, po niespotykaną od II wojny światowej liczbę zgonów w wyniku pandemii COVID-19 czy też napływ uchodźców wojennych z Ukrainy po 24 lutego 2022 roku.
Ile osób mieszka w Polsce? Ilu cudzoziemców osiedliło się, a ilu Polaków wyjechało na stałe? Rozmowa Pawła Marczewskiego z prof. Maciejem Duszczykiem z Ośrodka Badań nad Migracjami UW, współautorem raportu „Czy wiemy, ile nas jest?”.
Referendum migracyjne a wybory parlamentarne
Dlaczego połączenie referendum w sprawie migrantów z wyborami parlamentarnymi nie jest zgodne z obowiązującym prawem, łamie ciszę legislacyjną i jest ingerencją w proces wyborczy? Jakie konsekwencje dla finansowania kampanii wyborczej miałoby połączenie referendum z wyborami parlamentarnymi? Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z dr hab. Krzysztofem Urbaniakiem, profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, członkiem Zespołu Ekspertów Wyborczych Fundacji im. Stefana Batorego.
Działalność z człowiekiem w centrum
W jakim miejscu jest przedsiębiorczość społeczna w Polsce? Jaki ma potencjał? I jakie wyzwania może pomóc rozwiązać? Rozmowa Alicji Zaczek-Żmijewskiej z Mariuszem Andrukiewiczem, prezesem Fundacji Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej “Być razem”.
Czy wybory w USA są uczciwe?
Pomimo bezpodstawnych zarzutów Donalda Trumpa wobec uczciwości amerykańskich wyborów prezydenckich oraz kolejnych kłopotów z wymiarem sprawiedliwości byłego prezydenta, wciąż ma on poważne szanse, aby powrócić do Białego Domu. O uczciwości procesu wyborczego oraz rosnącej polaryzacji w Stanach Zjednoczonych rozmawia Łukasz Pawłowski z Konradem Mzykiem, amerykanistą i dziennikarzem Onet.pl.
Kaganiec na szkoły niepubliczne
Sejm przyjął w ekspresowym tempie poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Jest to kolejna próba zmniejszania samodzielności szkół oraz ograniczania rodzicom praw do wpływu na edukację swoich dzieci. Niepokój budzą przede wszystkim przepisy zmieniające tryb kontroli szkół niepublicznych. Czego naprawdę potrzebuje polska edukacja? Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z dr Igą Kazimierczyk, prezeską Fundacji Przestrzeń dla Edukacji i aktywistką ruchu Obywatele dla Edukacji i jedną z liderek kampanii #WolnaSzkola.
Jak przywrócić samodzielność i sprawczość polskim samorządom?
Jakie zmiany w samorządzie są potrzebne, aby potencjał wspólnot samorządowych został odpowiednio wykorzystany, a państwo było silniejsze? Dlaczego przywrócenie równowagi w relacjach pomiędzy rządowym centrum a władzami samorządowymi jest najpilniejszym zadaniem po wyborach? Co by się zmieniło dla społeczności lokalnej, gdyby wprowadzić w życie proponowane pomysły? Rozmowa Edwina Bendyka, prezesa Fundacji im. Stefana Batorego, z dr hab. Adamem Gendźwiłłem, redaktorem i koordynatorem postulatów „Odnowa samorządności: jak przywrócić samodzielność i sprawczość polskim samorządom?”.
Jak wyszła Polsce Gdynia?
Czy powstanie Gdyni było oczywiste? O blaskach i cieniach przedwojennej Gdyni rozmawia Łukasz Pawłowski z Grzegorzem Piątkiem, autorem książki „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939”, jednej z nominowanych książek do Nagrody im. Marcina Króla.
Co to jest ludobójstwo?
Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z Konstantym Gebertem, autorem książki „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło” oraz laureatem Nagrody im. Marcina Króla za najlepszą opublikowaną w 2022 roku polską książkę z dziedziny historii idei i badań nad przyszłością, filozofii i myśli społecznej i politycznej, refleksji nad cywilizacją i kulturą. Ustanowiona w ubiegłym roku przez Fundację Batorego Nagroda im. Marcina Króla ma wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji i wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami. Rozmowa odbyła się przed ogłoszeniem laureata.
Samorządy ambasadorami Polski
Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę 24 lutego 2022 roku zmieniła współpracę terytorialną Polski i Ukrainy. Czym jest dyplomacja samorządowa? Jaki jest stan polsko-ukraińskiej dyplomacji samorządowej? I czy Polska jest dobrym przykładem, od którego Ukraina ma się uczyć samorządności? Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z dr. Igorem Kseniczem, autorem publikacji „Polsko-ukraińska dyplomacja samorządowa w obliczu wojny”.
Populizm, kultura i polityka
Rozmowa o niezgodzie na determinizm kulturowy, korzeniach populizmu oraz miejscu kultury w polityce populistycznej. Czy w oparciu o hasła narodowo-religijne można odbudować wspólnotę? Paweł Marczewski rozmawia z historykiem idei prof. Leszkiem Koczanowiczem.
Jak zmieniać świat na lepsze?
O tym, jak nie poddać się fatalistycznym wizjom przyszłości, myśleć o niej konstruktywnie i przełożyć te myśli na działania; o tym, jak projektować działania protopijne, czyli stopniowo ulepszające rzeczywistość oraz o przykładach protopii w polskich miastach – z Joanną Erbel, autorką nominowanej do finału Nagrody im. Marcina Króla 2023 książki „Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze” wydawnictwa Wysoki Zamek, rozmawia Alicja Zaczek-Żmijewska.
Prawa uczniów. Oczekiwania vs. rzeczywistość
Łamanie praw uczniów to nie marginalny przypadek w polskiej szkole, ale codzienność. Czy uczniowie znają swoje prawa? W jakich obszarach są one najczęściej łamane? Do kogo uczniowie zgłaszają się, gdy dzieje się coś niepokojącego? I wreszcie: co uczniowie mogą zrobić, aby ich prawa były bardziej respektowane? Rozmowa Alicji Zaczek-Żmijewskiej z Łukaszem Korzeniowskim, prezesem Stowarzyszenia Umarłych Statutów.
Ile kosztuje potęga? Polska i europejska polityka bezpieczeństwa w obliczu wojny
Losy wojny w Ukrainie się ważą, a poziom wsparcia USA dla sojuszników zależy od polityki wewnętrznej i posunięć Chin. W tej sytuacji jest jasne, że Europa musi włożyć większy wysiłek w budowę własnego bezpieczeństwa. Co to jednak dokładnie znaczy? Czy wezwania prezydenta Emmanuela Macron do osiągnięcia „autonomii strategicznej” mają sens? Czy Unia Europejska potrzebuje własnej armii? Jak w tym kontekście oceniać zapowiedzi ministra Mariusza Błaszczaka, że Polska do 2035 roku wyda z budżetu na zbrojenia 640 mld zł, do tego kilkaset miliardów z pożyczek pod obligacje, co razem daje fantastyczną sumę około biliona złotych w ciągu 12 lat? O marzeniach o bezpieczeństwie i ich cenie rozmawia Łukasz Pawłowski z dr. Piotrem Łukasiewiczem, analitykiem ds. bezpieczeństwa i spraw międzynarodowych w Polityce Insight, pułkownikiem rezerwy Wojska Polskiego i byłym ambasadorem RP w Afganistanie.
Czy samorząd traci swoją samorządność?
Samodzielność kompetencyjna gmin spadła w okresie 2014–2021. Odbyło się to głównie metodą małych kroków, pozbawiających gminy fragmentów decyzyjności. Jak wyglądają kompetencje samorządów? Na ile finanse lokalne są oddane do dyspozycji autonomicznej samorządu, a na ile są „pieniędzmi znaczonymi”? I jak realnie wykonywane są zadania samorządu? Rozmowa Krzysztofa Izdebskiego z dr hab. Martą Lackowską, współautorką Indeksu Samorządności. 2023.
Zeitenwende. Jak wojna w Ukrainie zmienia Niemcy
Jakie są konsekwencje agresji Rosji przeciwko Ukrainie dla polityki Niemiec w wymiarze polityki bezpieczeństwa, stosunków z Rosją i USA, zbrojeń, polityki energetycznej i relacji z Chinami? Dlaczego wydarzenia ostatniego roku są punktem zwrotnym (Zeitenwende) i najgłębszą cezurą w niemieckiej polityce ostatnich dekad wykraczającą daleko poza turbulencje spowodowane fiaskiem Ostpolitik oraz co to oznacza dla Polski? Rozmowa Łukasza Pawłowskiego z Piotrem Burasem, dyrektorem warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR).
Referendum lokalne a aktywność obywatelska
Senat odrzucił nowelizację ustawy o referendum lokalnym wskazując m. in. na zagrożenia związane z paraliżem władz samorządowych. Ustawa wraca teraz ponownie do Sejmu. Czy referenda lokalne to właściwy instrument do włączenia mieszkańców_nki w procesy decyzyjne? O oczekiwaniach mieszkańców_nek dotyczących wpływu na lokalne sprawy rozmawiają Krzysztof Izdebski i dr Katarzyna Dzieniszewska-Naroska z Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej.
Czy Polska jest humanitarnym supermocarstwem?
Polacy wykazali się ogromną mobilizacją i zaangażowaniem w pomoc osobom uciekającym przed wojną w Ukrainie. Dlaczego znajomość lokalnego kontekstu jest ważna, jeśli chodzi o działalność dużych organizacji humanitarnych w Polsce? Czy można spodziewać się bardziej kompleksowej polityki państwa w integracji uchodźców? Rozmowa dr. Pawła Marczewskiego z dr Karoliną Podgórską na temat wniosków z raportu „Polska Szkoła Pomagania” opisującego doświadczenia organizacji społecznych w pomaganiu uchodźcom.
Młodzi w samorządzie - szansa czy bariera?
W czerwcu 2021 roku weszły w życie zmiany prawne usprawniające funkcjonowanie młodzieżowych rad gmin. Ustawodawca wyposażył je w konkretne uprawnienia, m.in. obowiązek konsultowania uchwał dotyczących młodzieży. Jakie są dobre praktyki młodzieżowych rad? Jak poradziły sobie w pandemii oraz jaki jest ich stosunek do „wielkiej polityki”? Rozmowa Alicji Zaczek-Żmijewskiej z Karoliną Pawlak, koordynatorką projektów Fundacji Civis Polonus oraz Przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych PROM.
Nie cieszę się z klinczu w Trybunale
W Trybunale Konstytucyjnym czeka, skierowana tam przez prezydenta Dudę, ustawa reformująca postępowanie dyscyplinarne sędziów, od przyjęcia której zależy przyznanie Polsce środków na realizację KPO. Jednak w Trybunale trwa pat, a ustawa staje się przedmiotem politycznych przepychanek. O skutkach klinczu, zakończonej kadencji Julii Przyłębskiej oraz o obywatelskim projekcie ustawy o TK Krzysztof Izdebski rozmawia z Marcinem Matczakiem, członkiem Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego.
Zmiany w Kodeksie wyborczym - arogancja władzy
Nowelizacja Kodeksu wyborczego została odrzucona przez Senat i teraz ponownie trafi do Sejmu. O sensie tych zmian oraz powodach, dlaczego powinna zostać zawetowane przez prezydenta, rozmawia dr Łukasz Pawłowski z prof. Jackiem Raciborskim, członkiem Zespołu Ekspertów Wyborczych Fundacji im. Stefana Batorego.