De baas over stress

Monique Maes werkte 34 jaar voor het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers.

Ze begon ooit haar werkveldstage op een kleine locatie. Uiteindelijk stopte ze haar carrière bij het COA, in haar laatste functie als locatiemanager van de locatie Maastricht, waar zij 8 jaar heeft gewerkt.

Monique vertelt in ons gesprek over de ontwikkelingen in de opvang van asielzoekers, haar eigen professionele ontwikkeling èn wat ze anders had kunnen doen in een baan waar je 24/7 AAN staat. Voor toekomstige medewerkers van een COA en voor leidinggevenden in het algemeen heeft ze handige tips als je stressklachten wilt voorkomen.

Frans van Neer blikt met podcastmaker Jorie van den Heuvel terug op de tweede serie van 10 afleveringen 'de baas over stress'.

Jorie sprak opnieuw met tien gasten en daarmee zijn aflevering 21 tot en met 30 van de (misschien wel) 100 afleveringen gemaakt en nu te beluisteren.

'Bazen' aan het woord, deskundigen geven advies en mensen die er ziek van werden geven tips wat wel en niet te doen als je ziek wordt van stress. Hoe worden we de baas over stress?

Danielle Duineveld is behalve bewegingsdocent in onder meer yoga en pilates, ook coach voor jou en je hond. Ze noemt dat spiegelcoaching: in de interactie met de hond worden patronen en tekortkomingen, en zeker ook kwaliteiten, zichtbaar gemaakt.

Niet helpende patronen kunnen leiden tot stress bij de hond. Bijvoorbeeld als je onduidelijke grenzen stelt.

Vaak zie je dat zulke patronen en gedragingen ook in het dagelijks leven een rode draad vormen of een thema zijn. Het kan best confronterend zijn, maar juist bewustwording is het doel om vervolgens kleine stapjes van verandering te zetten.

Ferry Zandvliet maakte in 2015 op vrijdag 13 november een afschuwelijke gebeurtenis mee. In concertzaal de Bataclan in Parijs openden drie mannen met Kalasjnikovs het vuur en doodden daarbij 89 mensen.

Ferry bewoog door het bloed en over de lichamen om weg te komen naar de nooduitgang. Wonder boven wonder overleefde hij dit drama, net als zijn drie vrienden.

In ons gesprek spreken we niet lang over die dag van de aanslag, maar wel over de tijd ervoor en erna. Ferry vertelt wat hij leerde door deze gebeurtenis in zijn leven en hoe hij nu, vandaag de dag, zijn stress de baas blijft. Hij geeft waardevolle tips voor ‘bazen’ en medewerkers. Voor iedereen eigenlijk.

In deze aflevering ben ik in gesprek met Nancy Rietveld van Melius Balans Coaching. Nancy is een hartcoherentie-coach, of simpeler gezegd: een ademcoach. Nancy leert mensen hoe ze beter kunnen ademen en daarmee hun eigen stress-systeem kunnen kalmeren.

Als je beter ademt, ben je rustiger. Als medewerkers en leidinggevenden rustig zijn, verloopt de onderlinge communicatie beter.

Maar hoe doe je dat, beter ademen? Ik ben erover in gesprek met Nancy.

Ilonka Sinkeldam werkte 10 jaar als leidinggevende bij het Centraal Bureau voor Statistiek waar zij een team van 25 medewerkers aanstuurde. Inmiddels is Ilonka acht jaar directeur van het Baandomein. In deze netwerkorganisatie verbindt ze leidinggevenden en HR-managers van ongeveer 40 Limburgse organisaties met elkaar. Juist de mix van overheidsorganisaties en commerciële bedrijven zorgt ervoor dat je van elkaar kunt leren en dat je elkaar kunt helpen.

Van de activiteiten die Baandomein organiseert, kunnen meer dan 70.000 medewerkers profiteren. In deze aflevering vertelt Ilonka over haar missie als directeur van het Baandomein en geeft zij belangrijke tips hoe stress de baas te blijven. 

Jacqueline Scherpenzeel ontwikkelde de Werkenergieanalyse-tool waar inmiddels zo’n 110 coaches mee werken. Een makkelijke tool met een duidelijk rapport dat ook teambreed kan worden ingezet.
Het blijkt een handig instrument om te voorkomen dat mensen uitvallen of naar een andere organisatie vertrekken, want op basis van wat er uit deze tool naar voren komt wordt duidelijk waar energiegevers en energienemers zitten in iemands werk en welke talenten verder ontwikkeld kunnen worden. Leidinggevenden moeten dan wel creatief zijn en gaan jobcraften.

Milad Rahnama’i heeft samen met twee partners het bureau ‘Recht op Juristen’. Hij is arbeidsjurist en staat mensen bij die te maken hebben met een arbeidgerelateerd conflict waarbij burn-outklachten een rol spelen. Een combinatie waardoor hij in zijn werk niet alleen juridisch advies geeft maar ook een luisterend oor biedt als het gaat om mentale problemen. Vanzelfsprekend verwijst hij door waar dat nodig is. Milad stelt dat er veel onwetendheid is bij werknemers en ook bij werkgevers als het gaat om burn-outklachten en re-integratie. Wat komt hij allemaal tegen in zijn werk?

Martijn Kruijsen kreeg een wake-up call op zijn 24e. Dat gebeurde nadat hij de diagnose reuma kreeg en afgekeurd werd. Zijn werk was tot die tijd vooral fysiek zwaar werk. Dit was niet zijn levensdoel, besloot hij. Hij was ervan overtuigd dat deze lichamelijke klachten signalen waren die aangaven dat het niet klopte wat hij deed. De switch die hij maakte had een enorme impact. Hij ging de schoolbanken weer in en studeerde tien jaar naast zijn werk in de jeugdzorg. Hij kreeg echter ook tot vier keer toe een burn-out. Wat hem dat bracht, vertelt hij in deze aflevering.

Josine van Loon is manager van Vorkmeer de welzijnsstichting in de gemeente Peel en Maas. Zij geeft er leiding aan 40 mensen. Als ‘baas’ neemt zij haar jarenlange ervaring, onder andere als hoofd van de afdeling sport van de gemeente Venlo mee. Sportief, want dat is Josine, koos zij er in die baan voor ‘uit de wedstrijd te stappen’. Wat het haar leerde, hoe zij haar nieuwe lonkende perspectief gevonden heeft en hoe haar visie is op leiderschap, ook in relatie tot stress, vertelt zij in deze aflevering.

Chantal Jacobs is adviseur vastgoed bij een zorgorganisatie. Deze functienaam heeft ze pas sinds kort. Het had wat voeten in aarde om eindelijk deze functienaam te krijgen én de bijbehorende financiële waardering. De taken deed ze overigens allang. Beloften werden uitgesteld en Chantal kreeg er stressklachten van. Ze ging nóg harder werken, uit angst dat ze anders niet zou krijgen waar ze al lange tijd recht op had. Radeloos belde zij uiteindelijk huilend haar collega: “Wat kan ik nog meer doen, zodat iemand naar me luistert?”

Frans van Neer blikt met podcastmaker Jorie van den Heuvel terug op de tweede serie van 10 afleveringen 'de baas over stress'. Jorie sprak opnieuw met tien gasten en daarmee zijn aflevering 11 tot en met 20 van de 100 afleveringen gemaakt en nu te beluisteren. 'Bazen' aan het woord, deskundigen geven advies en mensen die er ziek van werden geven tips wat wel en niet te doen als je ziek wordt van stress. Hoe worden we de baas over stress?

Martin Koolhoven is filmregisseur en heeft films als Schnitzelparadijs, Oorlogswinter en Brimstone op zijn naam staan. In 2024 gaat zijn 10e film in productie. Een film maken is een intens project, als in een snelkookpan, waarin veel mensen in een relatief korte tijd hard aan het werk zijn met elkaar. Voor Martin is film maken zijn roeping, een passie die misschien wel belangrijker is dan zijn gezondheid. Hoe gaat hij als artistieke baas tijdens zo’n project met stressklachten om?

Hans van Leur is inmiddels 70 jaar en geeft lezingen over het brein. Hij weet daar zoveel van dat hij er uren en dagen mee zou kunnen vullen. Wat gebeurt er met je hersengolven als je overspannen bent? En wat is er anders wanneer je een burn-out hebt. Hoe kun je het brein beïnvloeden zodat het herstelt van burn-outklachten?Hans weet waarover hij praat, want hij heeft zelf in een heftige burn-out gezeten. Het duurde lang voordat hij daaruit was. Hij kon niet meer werken als directeur van de middelbare school en durfde pas na 12 jaar een stap in de school te zetten.

Pascal Mols heeft 20 jaar ervaring opgedaan bij jeugdinstelling ‘Het Keerpunt’, in Cadier en Keer (Zuid-Limburg). Daar leerde hij dat het helpt om tijdens het bewegen de jongeren aan het praten te krijgen en om hen te leren zoeken naar andere oplossingen dan die zij al kennen, om bestaande patronen te doorbreken. Hulp bieden door samen te bewegen. Na zijn tijd bij ‘Het Keerpunt’ zette Pascal een sportdivisie op voor jeugdigen met autisme. Toen dat eenmaal liep, koos hij voor zijn eigen boksschool ‘Reboot Care-Gym’.

Karen van Mulken heeft 30 jaar ervaring als HR- en organisatie-adviseur en legt zich de afgelopen jaren meer toe op teamcoaching. Haar bedrijf heet Inter-M, en richt zich op mens- en organisatieontwikkeling. De veerkracht die ieder mens heeft, is uniek. Dat maakt ieders bijdrage in een team waardevol. Eerst samen vertragen om daarna samen te kunnen versnellen. Karen vertelt in deze aflevering over een persoonlijke ingrijpende gebeurtenis en de lessen daaruit voor zichzelf en in haar werk als teamcoach.

Jette Eshuis is senior omgevingsmanager en teamleider bij een advies- en ingenieursbureau. In haar leidinggevende rol geeft ze vooral veel ruimte aan de mensgerichte kant. In het verleden bleek juist haar eigen taakgerichtheid haar valkuil waardoor ze met een burn-out thuis kwam te zitten. Te gedreven, te loyaal, te verantwoordelijk. Ze zag het niet aankomen dat ze zichzelf fysiek uitholde. Vanuit haar sportambitie was ze gewend om als een duuratleet maar te blijven doorgaan. Daar heeft ze van geleerd.

Jan Franken is een man van de werkvloer. Of hij nu een gordijnatelier heeft, werkt met staalvlechters, passagiers door Europa vliegt of een luxe tent moet opbouwen in de wildernis van Tanzania. Al van jongs af aan geeft hij leiding aan mensen. Hij neemt daarin de rol als ‘primus interparis’, de eerste onder de gelijken. Over de voordelen daarvan vertelt hij in deze aflevering waarin we online in gesprek zijn. Hij vanuit Tanzania, ik vanuit Voerendaal, Nederland. Jan heeft wel wat te vertellen over zijn 45 jaar ondernemerschap en geeft mooie adviezen mee hoe je stress de baas kunt blijven. Pamoja, ‘samen’ in het Swahili.

Anne ten Brinke is ruim 8 jaar opleider in Integral Eye Movement Therapy (IEMT). Deze therapievorm wordt onder meer ingezet om stressklachten te verminderen. Anne weet er alles van om langdurig stress te ervaren. Juist in haar eigen herstel daarvan kwam ze in aanraking met toepassingen uit de integral eye movement therapy en weet ze uit ervaring hoe effectief het is. Zij ging er niet voor niks mee verder. Vanuit haar bijzondere visie op stress en hoe zij aankijkt tegen de rol van leidinggevenden hierin, geeft Anne een aantal interessante adviezen.

Rianne Velmers werkt ruim vijf jaar bij de gemeente Maastricht. Eerst als HR-adviseur en nu als teamleider bij de afdeling Stadsbeheer. Deze stap heeft zij kunnen maken omdat ze deelneemt aan het talentontwikkelingsprogramma van de gemeente Maastricht. Ze vertelt hierover in deze aflevering. Als HR-adviseur lag haar focus op ‘de mensen’. Daar is nu een inhoudelijke taak bij gekomen: ‘ik heb mijn medewerkers misschien wel harder nodig dan zij mij’.

Rodny Welters is ondernemer en chef-kok. Hij is de chef-patron van restaurant ‘Novo New Dining’ in Maastricht. De coronaperiode leek aanvankelijk een verschrikkelijke tijd te worden waarin hij zijn omzet niet meer zou kunnen halen. Hij leerde echter veel van deze tijd en is dankbaar dat hij daardoor zijn strategie heeft aangepast. En die werkt veel beter. Hij heeft liever 42 zitplaatsen (couverts) dan 58. Maanden van tevoren reserveren betekent ook dat hij een ijzersterk keukenteam aanstuurt, helemaal op zijn manier. Anders zit hij niet iedere avond  ‘vol’. Hij zorgt dat de balans tussen werk en privé gezond blijft en zo houdt hij continuïteit onder het personeel.

Annick Seys onderging een intens veranderproces. Tijdens ons gesprek vertelt ze wat de gruwelijke aanleiding hiervoor was. Zij is nu een inspirerend spreker en begeleidt mensen in een 3,5 maanden durend programma waarin zìj een diepgaand veranderproces doorlopen. Tot vijf jaar geleden voelde Annick zich gelukkig met wat ze deed. Ze ontwikkelde de vierjarige opleiding tot contextuele gedragstherapeut, ze werd een veelgevraagd executive coach om CEO’s te begeleiden en ze had een grote groepspraktijk, o.a. om kwetsbare jongeren te helpen. Ze vertelde zichzelf destijds het verhaal dat het haar gelukkig had gemaakt. Totdat er iets ingrijpends gebeurde. Toen bleek het verhaal toch anders te zijn.

Frans van Neer blikt met podcastmaker Jorie van den Heuvel terug op de eerste 10 x 'de baas over stress'. Jorie sprak met tien gasten en daarmee zijn de eerste 10 van de 100 afleveringen gemaakt en nu te beluisteren. 'Bazen' aan het woord, deskundigen geven advies en mensen die er ziek van werden geven tips wat wel en niet te doen als je ziek wordt van stress. Hoe worden we de baas over stress?

Marc Beets werkte met veel plezier, maar ook veel te hard. Totdat hij een burn-out kreeg. Hij ging aan de slag met zichzelf: met o.a. een vast dagritme waarin hij veel wandelde en bewust zijn voeding koos. Langzaam kwam hij er bovenop. Hij re-integreerde op zijn werk, waar hij dit keer anders maar opnieuw met veel plezier aan de slag ging. Inmiddels had hij ook een goedlopend eigen bedrijf in coaching en training. Totdat hij door vrienden werd gevraagd een tijdje in Zuid-Frankrijk te komen wonen. Een mooie kans die een complete transformatie in zijn leven teweeg bracht. Hij is er niet meer weggegaan.

Ron Braat raakte jaren geleden overspannen door zijn werksituatie. Hij werkte als projectmanager bij Rijkswaterstaat. Nu geeft hij zijn tekentalent de ruimte: hij is ‘De Plaatjesmaker’ en viert dit jaar met zijn bedrijf zijn eerste lustrum. Ron maakt in opdracht losse illustraties, illustraties voor boeken, presentaties en websites en maakt van speciale gelegenheden en bijeenkomsten een verslag in beeld.

Stef ging na zijn opleiding gretig aan de slag als projectleider. Nog onervaren en met veel loyaliteit naar zijn baas had hij een enorme bewijsdrang waardoor hij zijn stressklachten negeerde. Hij kwam ruim een half jaar met een burn-out ziek thuis te zitten. Tijdens zijn herstel werd hij gevraagd om een website te bouwen voor Arrancar. Daar werkt hij nu nog steeds. Arrancar is een groothandel voor pedicures en schoonheidsspecialistes. Overigens is die website inmiddels klaar en is zijn functie veel breder geworden. Stef heeft ook een leidinggevende rol. Hij noemt zichzelf liever ‘de eerste onder de gelijken’ van 20 collega’s dan een leidinggevende. Stef is nog altijd loyaal, maar nu óók aan zichzelf. Zijn ‘stress-ervaring’ helpt hem in ieder geval om een mensgerichte leider te zijn.

Karel begon zijn loopbaan bij de politie. Later werkte hij bij de recherche. Er waren volgens hem twee soorten mensen: je bent een boef of je bent het niet. Een aantal jaren en banen verder kijkt hij anders naar mensen. Waar veiligheid eerst vooral vanuit en harde invalshoek centraal stond, kijkt hij  nu met een andere blik naar mensen. Hij kijkt op een bewuste manier naar het gelaat van mensen en ziet karaktertrekken en ook of zij stressklachten hebben. Bewust en anders kijken dus. Dat is ook voor leidinggevenden belangrijk.

Milenka begon haar carrière in 2000 in het ziekenhuis van Maastricht waar ze nu nog altijd werkzaam is. Destijds startte ze er als leerling radiodiagnostisch laborant. Inmiddels is zij interim de managing director van het Comprehensive Cancer Center. Een ambitieuze vrouw en een dienend leider voor haar 850 medewerkers. Zij legt uit hoe ze dat in de praktijk doet en wat ze belangrijk vindt.

John Starmans, inmiddels 69 jaar, begon na zijn pensioen zijn werk als zorgboer op Zorgboerderij Weustenrade (gemeente Voerendaal) en dat is hij nog steeds. Hij heeft jarenlang ervaring in diverse functies in de (gehandicapten)zorg. Hij startte eerder een eigen zorgorganisatie in Schimmert. Behalve zijn carrière in de zorg, had John ook een loopbaan bij Defensie. Hij is meer dan 40 jaar reserveofficier geweest.

In deze aflevering ga ik in gesprek met Jacqueline Hanssen. Jacqueline en ik zijn collega’s in het coachvak. Zij werkt al meer dan 25 jaar als counselor/coach en is gespecialiseerd in re-integratie, loopbaan en levensvragen. Op basis van haar jarenlange ervaring heeft zij het levenslandschap ontwikkeld. Op negen gebieden inventariseert Jacqueline met de cliënt de kwalitatieve beleving en begeleidt veranderingen op die gebieden waar de cliënt dat nodig heeft. Inmiddels kent Jacqueline veel leidinggevenden en ziet in de praktijk wat wel en niet goed werkt.

In deze aflevering ga ik in gesprek met Sonja Bollen.  Ik heb Sonja leren kennen tijdens de wandelingen met de hond. Zij woont in hetzelfde dorp als ik. Sonja heeft jaren geleden een leidinggevende functie gehad: zij was commercieel directeur van drie uitzendbureaus. Zij kreeg door de omstandigheden op het werk een burn-out en kon twee jaar niet meer werken. Toen ze weer hersteld was, ging ze heel ergens anders aan de slag. Een spannende baan die je niet verwacht na zo’n heftige tijd.

Ik koos ervoor om Susanne mijn eerste gast te laten zijn in mijn podcast. Ooit lang geleden was zij mijn eerste coachee. Ik vind Susanne een echte powervrouw. Zij is ten tijde van deze podcast-opname waarnemend gemeentesecretaris / algemeen directeur van de gemeente Roermond. Op 13 juli 2023 wordt zij geïnstalleerd als burgemeester van Simpelveld. Ik ga met haar in gesprek over hoe zij omgaat met stress op de werkvloer.