De museoloog

Rein Wolfs was al bijna klaar met zijn studie Nederlandse literatuur en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam toen hij besloot over te stappen naar kunstgeschiedenis. Hij had zijn buik vol van de ‘pogingen van de letterkunde om wetenschappelijk voor vol aangezien te worden’. Wolfs kon er zijn essayistische aandrang niet kwijt. Tijdens een bezoek aan de beeldentuin van Park Middelheim bij Antwerpen zag hij een cirkel van cortenstaal liggen, van Bruce Nauman. Een beslissend moment want een niet onder woorden te brengen gevoel van verbondenheid bekroop hem. Beeldende kunst gaat ‘over de geheimen van de wereld’ zegt de tegenwoordige directeur van het Stedelijk Museum in aflevering 24 van De Museoloog.

Musea zijn zich de laatste jaren steeds meer op de actualiteit en op de maatschappij gaan richten. ‘Kunst moet vrij zijn’ zegt Rein Wolfs. ‘Maar autonoom, alsof het buiten de maatschappij staat, zo kijken we tegenwoordig steeds minder aan tegen de kunst.’ ‘Kunst heeft veel meer met de maatschappij te maken dan mensen vaak denken’. Steeds meer museumdirecteuren leggen de nadruk op de maatschappelijke rol van kunst, cultuur en musea. Maar dat wil nog niet zeggen ‘dat musea zich over iedere maatschappelijke kwestie of conflict hoeven uit te spreken’ zegt Wolfs. Musea hebben hun eigen wijze om in de geheimen van de wereld te duiken. Luister dus naar Rein Wolfs in aflevering 24 van De Museoloog.

In aflevering 23 de directeur van de Museumvereniging en de Museumkaart, Vera Carasso.

Paulo Martina is de koning van de regionale musea. Hij was directeur van Museum Dr8888 in Friesland, van Museum Bommel van Dam in Venlo en nu alweer ruim een jaar van de Stedelijke musea in Zutphen. En overal waar hij werkt laat hij zijn sporen na. 

Binnen het jaar haalde hij de landelijke pers met zijn steun aan het initiatief voor een nieuw provinciaal Gelders museum. 

Paulo heeft de tijdgeest mee. Zeker na de laatste provinciale en landelijke verkiezingen heeft de politiek meer aandacht voor de regio. Waar de geschiedenis van Nederland toch vooral de geschiedenis van Holland was daar is nu meer aandacht voor andere regionale geschiedenissen. Die regionale verhalen geven kleur aan het nationale verhaal en aan de Europese geschiedenis. Zo wil Paulo Martina de geschiedenis dichterbij brengen.

Luister naar het verhaal van een museumdirecteur, met wortels op Curaçao, die de komende tijd twaalf provinciale museumplannen mag beoordelen als voorzitter van de Museumcommissie voor de Raad voor Cultuur!

De Museoloog is een podcast waarin Arnoud Odding spreekt met mensen die musea in beweging brengen. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom. 

In aflevering 20 van de podcast De Museoloog een gesprek met Bertien Minco, directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Het is een aflevering vol dilemma’s geworden. Een gesprek over herinneren, over de gelaagdheid van de geschiedenis, over leegte, over behoud, over verhalen vertellen, over oprechtheid en ook over de actualiteit en wat je kunt doen als herinneringscentrum op een open plek in een bos in Drenthe. Een gesprek vanuit het huis dat alles zag.

De Museoloog is een podcast waarin Arnoud Odding spreekt met mensen die musea in beweging brengen. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom. 

Sinds de eeuwwisseling zijn we in een draaikolk van ontwikkelingen terechtgekomen. Het klimaat, stikstof, conflicterende wereldbeelden, populisme, autoritaire regimes, nepnieuws, kunstmatige intelligentie. Wat moeten we ermee? De kranten staan er vol van, politici wijzen ieder een andere kant op, de wetenschap helpt dapper mee, maar de tegenstellingen en de dilemma’s worden er niet kleiner op. Het is onze tragiek, de menselijke conditie, dat we ons een weg moeten blijven banen door al die tegenstrijdigheden.

Is dat de rol van musea? Mensen helpen te laveren in een stormachtige wereld? En tegelijk je mogen verbazen over de schoonheid, over de rijkdom. Gewoon kijken, nadenken, twijfelen, spreken, verwonderen? 

Betrokken en geëngageerd. Maar liever niet al te activistisch, want dan kan je hoofd niet dwalen. Activisme is immers voorbij de twijfel. Jij en ik, we mogen stelling nemen maar het is de rol van musea te blijven zoeken en te blijven twijfelen. Om het gesprek te kunnen voeren. Waarheid is dan een gevaarlijk argument. Daarom is waarachtig belangrijker dan waar. Waarachtig is eerlijk, authentiek, oprecht en integer.

Voor aflevering nummer 13 van De Museoloog sprak Arnoud met Andreas Blühm, directeur van het Groninger Museum. Een museum dat hij na een voorgaande turbulente periode naar veiliger vaarwater heeft geloodst en dat hij met aantrekkelijke tentoonstellingen naar grote hoogten heeft opgestuwd. Hij bracht een prachtig overzicht van 19e eeuwse romantische kunst uit het noorden, en hij toonde het werk van Daan Roosegaarde, Iris van Herpen en Gianni Versace. Maar ook David Bowie en op dit moment natuurlijk de Rolling Stones!

Andreas is representant van een generatie museumdirecteuren die veel ondernemender is en meer op het publiek gericht dan de directeuren die in de jaren 80 of 90 de dienst uitmaakten in de Nederlandse musea. 

Andreas Blühm spreekt over de golfbewegingen in de museumwereld. Musea zijn ontstaan in de 18e eeuw, in de tijd van de verlichting als een vorm van democratisering van kunst en kennis. Sindsdien zijn er altijd golfbewegingen geweest in de aandacht die musea en andere kunstinstellingen hebben voor het publiek. Andreas noemt het voorbeeld van de Parijse Salon in 1871 die kunstlicht aanbracht zodat de arbeiders die overdag moesten werken ’s-avonds naar de tentoonstelling konden komen kijken. Deze perioden van democratisering van de kunsten en vaak ook engagement met de samenleving werden afgewisseld met perioden waarin de specialisten de aandacht naar binnen richtten en zich concentreerden op het eigen vakgebied. 

Nu leven we al weer geruime tijd in een periode waarin er meer aandacht voor het publiek is, met grote tentoonstellingen. Het is de tijd van Andreas Blühm want als er een ding is waar deze generalist een goede neus voor heeft dan is het wel het maken van tentoonstellingen voor een breed publiek. 

Luister naar Andreas Blühm in de 13e aflevering van De Museoloog.

De Museoloog is een podcast-serie waarin Arnoud Odding praat met mensen die musea in beweging brengen, met denkers en doeners, met curatoren en onderzoekers. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom. 

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

In deze aflevering van De Museoloog, spreekt Arnoud Odding met Bart Rutten, directeur van het Centraal Museum in Utrecht. Bart Rutten vertelt over zijn continue zoektocht naar de juiste balans in dit oudste stadsmuseum van Nederland. De balans tussen kunst en geschiedenis en tussen schoonheid en engagement. Hij vertelt hoe het museum werkt aan een nieuwe collectiepresentatie die vanaf december te zien zal zijn en waarin de zalen chronologisch ingericht zijn en tegelijk transhistorisch waarbij hedendaagse kunst geconfronteerd wordt met oude kunst. Het lijkt tegenstrijdig maar dat is het niet.

Bart Rutten over zijn droom voor het Centraal Museum Utrecht in de twaalfde aflevering van De Museoloog.

De Museoloog is een podcast-serie waarin Arnoud Odding praat met mensen die musea in beweging brengen, met denkers en doeners, met curatoren en onderzoekers. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom. 

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

Veertien maanden is ze nu directeur van het Noordbrabants Museum. En ze is vol ambitie om een museum dat de afgelopen decennia enorm is gegroeid te helpen transformeren naar een museum waarin kunst uit verschillende tijden bij elkaar wordt getoond en waardoor die werken elkaar nieuwe en onverwachte betekenissen geven. Interhistorisch noemt ze deze avontuurlijke manier van presenteren. Jacqueline Grandjean ziet musea ‘die een steen in de vijver gooien’ en waar ‘gesproken wordt over de rimpelingen in het water’. Het museum is een geëngageerde ‘bemiddelaar voor het gesprek over de toekomst’.

De Museoloog is een podcast-serie waarin Arnoud Odding praat met mensen die musea in beweging brengen, met denkers en doeners, met curatoren en onderzoekers. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom. 

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

Het eerste kabinet Rutte, met staatssecretaris Zijlstra voor cultuur, voerde de grootste bezuinigingen op cultuur ooit door. Musea werden ‘aangemoedigd’ om als ondernemingen te opereren en zich te richten op kwantitatieve doelen. Nu, twaalf jaar later, na het vallen van het vierde kabinet Rutte, ondergaan musea in het hele land een transformatie. Ze streven naar duurzaamheid, klimaatneutraliteit, inclusiviteit, activisme en een toekomstgerichte aanpak. Soms vieren ze feest, maar bovenal zijn ze sterk politiek geëngageerd.

In het eerste seizoen van mijn podcast "De Museoloog" heb ik inspirerende gesprekken gevoerd met museumdirecteuren, kunstenaars en andere creatieve denkers. We hebben gesproken over de enorme veranderingen in onze samenleving en de rol die musea voor zichzelf zien in deze opwindende tijden. In deze laatste aflevering van het eerste seizoen komen de rode draden uit deze gesprekken samen en geef ik opnieuw het woord aan alle negen gasten die ik heb geïnterviewd. Het is een aflevering om over na te denken, of je nu op het strand ligt, in een museum loopt, of gewoon op een terrasje zit met een glas wijn of bier.

Met medewerking van Saskia Bak, Tijmen Dokter, Hendrik Driessen, Kees de Groot, Jan Hoek, Michael Huijser, Meta Knol, Imara Limon en Robbert Roos.

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

In het voorjaar van 2022 werd het volledig vernieuwde Museum Arnhem heropend. Directeur Saskia Bak heeft het museum een eigentijds, 21e-eeuws karakter gegeven, waarbij ze zich niet liet intimideren maar inspireren door illustere voorgangers zoals Liesbeth Brandt Corstius en Pierre Jansen. Het museum heeft nu een geëngageerd en zelfs activistisch gezicht. In deze laatste aflevering van De Museoloog voor de zomerstop vertelt Saskia Bak over haar zoektocht en die van haar team naar een museum dat een maatschappelijke rol vervult. 

Luister vanaf 6 juli naar deze negende aflevering van De Museoloog. 

Begin september zijn we terug met een nieuwe reeks afleveringen van De Museoloog.

De Museoloog is een podcast-serie waarin Arnoud Odding praat met mensen die musea in beweging brengen, met denkers en doeners, met curatoren en onderzoekers. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom.  De Museoloog biedt een zeldzame inkijk in de beweeglijke wereld van musea en de mensen die deze wereld vormgeven.

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

Na zijn studie aan de AKI in Enschede en de Rijksacademie in Amsterdam groeit Kees de Groot uit tot een van de pioniers op het gebied van multimediale kunst in Nederland. Hij exposeert in het Stedelijk Museum en neemt deel aan grote tentoonstellingen zoals Century 87. Echter, zijn carrière neemt een onverwachte wending wanneer hij besluit jong talent te gaan ondersteunen. Daarna richt hij het Gogbot Festival in Enschede op, een evenement dat de grenzen verkent van technologie, kunst en samenleving. Ondanks diverse confrontaties met stads- en andere bestuurders blijft Kees volharden en zijn festival maakt nu zelfs deel uit van de nationale basisinfrastructuur – “exploring the cutting edge of technology, art and society”.

Twee jaar voor zijn afscheid bij Gogbot, begint Kees zijn meest recente initiatief: het ‘Museum of the Future’. Hiermee wil hij zijn droom verwezenlijken om kunst, tentoonstellingen, technologie, feesten en uitgaan met elkaar te verbinden. De unieke Kees de Groot vertelt over zijn droom hoe dat allemaal bij elkaar komt in zijn ‘Museum of the Future’.

De Museoloog is een podcast-serie waarin Arnoud Odding praat met mensen die musea in beweging brengen, met denkers en doeners, met curatoren en onderzoekers. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom.  De Museoloog biedt een zeldzame inkijk in de beweeglijke wereld van musea en de mensen die deze wereld vormgeven.

#musea #museums #podcast #demuseoloog

Veel museumliefhebbers koesteren de droom om een nieuw museum vanaf de grond op te bouwen. Hendrik Driessen heeft deze droom verwezenlijkt en maakte van 'zijn' Museum De Pont in dertig jaar tijd een van de belangrijkste kunstmusea van Nederland. In deze aflevering van De Museoloog vertelt hij uitgebreid over zijn droom die soms ook een nachtmerrie leek. 

Hendrik neemt ons mee in zijn grote passie voor verzamelen. “De verzameling is de kurk waarop het museum drijft.” 

Ook vertelt hij over de h3h-biënnale, deze zomer in Oosterhout, waarvan hij mede-curator is. Hoe je met drie kloostergemeenschappen in gesprek gaat om een hedendaagse kunsttentoonstelling te maken met als thema geloof. Nog tot en met 16 juli te zien in Oosterhout.

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

Meta Knol is de spraakmakende directeur van Leiden European City of Science en voormalig directeur van Museum De Lakenhal. Dit zelfverklaarde ’museumdier in hart en nieren’ is mijn gast in een nieuwe, fascinerende aflevering van De Museoloog. 

Meta vertelt over haar ‘leven op hakken en op laarzen’ en hoe kunst, wetenschap en het leven op de boerderij, die ze sinds 2014 samen met haar man heeft, met elkaar samenvallen. Ze heeft er geleerd hoe waardevol het is om je te richten op ‘de grond van je eigen bestaan’.

Meta Knol spreekt over de omvangrijke systeemcrises van onze tijd en de groeimodellen die leiden tot monocultuur en verlies van diversiteit in natuur, cultuur en samenleving. Ze pleit voor meer vrije ruimte in musea. ‘Ruimte die je uit een museum perst’ als je er een tentoonstellingsmachine van maakt. Een prikkelende visie die ons uitnodigt om na te denken over de impact van onze keuzes op de wereld om ons heen.

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

In deze aflevering Tijmen Dokter, publiekshistoricus in het Nationaal Militair Museum te Soesterberg die ervan droomt om op te treden in Carré! Tijmen vertelt over het balanceren van vorm en inhoud en over zijn rol om wetenschappers, educatoren en marketeers bij elkaar te brengen. Koorddansen in het Nationaal Militair Museum.

De Museoloog is een podcast-serie waarin Arnoud Odding praat met mensen die musea in beweging brengen, met denkers en doeners, met curatoren en onderzoekers. Over wat ze doen, wat ze belangrijk vinden en waarom. 

#musea #museum #demuseoloog #podcast 

Aflevering 1 - 25 mei 2023

Robbert Roos over het verbreden van de museale horizon

In deze aflevering Robbert Roos, directeur van Kunsthal Kade in Amersfoort. Over de aantasting van de oude orde in de wereld van de kunst en over ‘mannelijke mastodonten’ naast andere kunstenaars die van even groot artistiek, kunsthistorisch belang zijn. ‘Het gaat niet om het verkleinen van het verhaal maar over het verbreden van de horizon.’