PhilosChula Podcast

หนังสือ The Moral Obligation to be Intelligent หนังสือรวมบทความคัดสรรที่ดีที่สุดของ Lionel Trilling นักวิจารณ์วรรณกรรม สังคม และวัฒนธรรมคนสำคัญของอเมริกาในช่วงปี ค.ศ. 1930-1970 แม้ว่าหนังสือเล่มนี้จะไม่ใช่หนังสือปรัชญาโดยตรง แต่บทวิเคราะห์และบทวิจารณ์วรรณกรรมที่ปรากฏในหนังสือเล่มนี้ให้แรงบันดาลใจในการจินตนาการถึงสังคมเสรีนิยมที่เป็นไปได้แบบอื่น หากนวนิยายสามารถกำหนดวิธีการมองโลกของเราผ่านการใช้จินตนาการของผู้แต่งที่อาจคับแคบหรือเปิดกว้าง โดยที่งานเขียนแบบอื่นทำไม่ได้ นวนิยายก็น่าจะช่วยทำให้การขบคิดทางปรัชญาเรามีประสิทธิภาพมากขึ้น บทวิจารณ์วรรณกรรมในหนังสือเล่มนี้ช่วยทำให้เราเห็นบทบาทดังกล่าวของงานวรรณกรรมกับประเด็นปัญหาในปรัชญาการเมืองสายเสรีนิยม

ในตอนที่ 7 ซึ่งเป็นตอนสุดท้ายของซีซั่นที่ 1 นี้คุณกฤษฎาและอาจารย์ปิยฤดีจะชวนผู้ฟังมาทำความรู้จักกับ Lionel Trilling และความน่าสนใจของหนังสือเล่มนี้จากมุมมองปรัชญาการเมือง

Ep.6 หนังสือมิลินทปัญหา เป็นหนังสือบันทึกการปุจฉาและวิสัชนาโต้ตอบกันระหว่างสองนักปราชญ์คือพระนาคเสนเถระและพระยามิลินท์ (หรือเมนันเดอร์) กษัตริย์นักรบชาวกรีก ซึ่งปกครองอินเดียตอนเหนือหลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานได้ 500 ปี เนื้อหาที่สองนักปราชญ์ถกเถียงโต้แย้งและปะทะคารมกันครอบคลุมปัญหาว่าด้วยโลกและชีวิต เป็นการอธิบายพุทธธรรมในลักษณะตอบโต้กันอย่างมีการอ้างเหตุผล ด้วยลักษณะดังกล่าวทำให้หนังสือเล่มนี้เป็นการอธิบายพุทธธรรมในเชิงปรัชญา ซึ่งควรค่าแก่การอ่านและน่าศึกษาอย่างยิ่งทั้งผู้ที่สนใจพุทธปรัชญาและบุคคลทั่วไป

ในตอนที่ 6 นี้คุณกฤษฎาและอาจารย์ใกล้รุ่งจะชวนผู้ฟังมาทำความรู้จักหนังสือเล่มนี้มากยิ่งขึ้น

หนังสือ Being and Time เป็นงานสำคัญที่เขียนโดย Martin Heidegger นักปรัชญาชาวเยอรมัน หนังสือเล่มนี้เป็นการพิจารณาเกี่ยวกับปัญหาของ "ความเป็น" (Being) ของสิ่งต่างๆ ในโลก ไฮเดกเกอร์พยายามแก้ไขปัญหานี้โดยวิเคราะห์และแสดงให้เห็นถึงโครงสร้างพื้นฐานของความเป็นและวิธีที่ความเป็นของสิ่งต่างๆ นั้นเชื่อมโยงกับเวลา ไฮเดกเกอร์ใช้คำว่า "Dasein" เพื่ออธิบายสิ่งมีชีวิตหรือบุคคลที่มีความสัมพันธ์กับ "ความเป็น" ความเป็นนี้ไม่ใช่เพียงแค่การดำรงอยู่ในเชิงประจักษ์ แต่เป็นการเปิดเผยความรู้สึก การคิด และการดำรงอยู่ของบุคคลในโลก หนังสือนี้ได้ก่อตั้งพื้นฐานให้กับทฤษฎีของความเป็นและเวลา และมีอิทธิพลอย่างยิ่งกับนักปรัชญาและนักสังคมศาสตร์ในศตวรรษที่ 20

ในตอนที่ 5 นี้คุณกฤษฎาและอาจารย์เกษมจะมาเล่าถึงความซับซ้อนของเนื้อหาและความสำคัญของในหนังสือเล่มนี้วงการปรัชญา 

หนังสือ Knowledge in a Social World เขียนโดย Alvin Goldman นักปรัชญาคนสำคัญในสาขาญาณวิทยาสังคม (social epistemology) หนังสือเล่มนี้โกลด์แมนขยายขอบเขตของญาณวิทยาดั้งเดิมจากที่พิจารณาขอบเขตความรู้ของบุคคลเพียงคนเดียว มาเป็นความรู้ของกลุ่มคนหรือสังคม (เช่น คนไทยรู้ว่าประเทศไทยยังมีปัญหาความเหลื่อมล้ำ นักวิทยาศาสตร์รู้ว่าวัคซีนสามารถช่วยป้องกันการเสียชีวิตจากไวรัสโควิดได้) โกลด์แมนตั้งคำถามว่ากระบวนการทางสังคมในมิติต่างๆ เช่น ความเห็นของคนในโลกอินเตอร์เน็ต ความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ คำบอกเล่าจากผู้อื่น เป็นต้น จะสามารถเป็นหลักฐานที่น่าเชื่อถือได้หรือไม่ และพื้นฐานของญาณวิทยาสังคมคืออะไร

ในตอนที่ 4 นี้คุณกฤษฎาและอาจารย์ศิรประภาจะชวนทุกท่านมาทำความรู้จักญาณวิทยาสังคมและความสำคัญของหนังสือเล่มนี้

คัมภีร์เมิ่งจื่อเป็นหนึ่งในคัมภีร์สำคัญของปรัชญาสำนักขงจื่อนอกเหนือจากคัมภีร์หลุนอี่ว์ หากการเข้าใจความเป็นจีนจะต้องเข้าใจวัฒนธรรมที่มีภูมิปัญญาจากสำนักขงจื่อเป็นพื้นฐาน การจะเข้าใจปรัชญาสำนักขงจื่อก็ต้องพินิจวิเคราะห์จากคัมภีร์เมิ่งจื่อด้วยเช่นเดียวกัน เมิ่งจื่อได้ชื่อว่าเป็นผู้ขยายปรัชญาของขงจื่อให้ชัดเจนขึ้นโดยเฉพาะประเด็นเรื่องอารมณ์กับศีลธรรม และธรรมชาติธาตุแท้ที่ดีของมนุษย์  คัมภีร์เมิ่งจื่อเป็นบันทึกบทสนทนาขนาดสั้นและยาวระหว่างเมิ่งจื่อกับลูกศิษย์และเจ้าเมืองต่างๆ นอกจากจะเต็มไปด้วยเนื้อหาสาระความคิดที่ชวนให้ขบคิดแล้ว ยังเต็มไปด้วยการวิพากษ์ เสียดสี และสร้างข้อโต้แย้งต่อบรรดาผู้เป็นชนชั้นนำและแนวคิดต่างๆ ที่ปะทะสังสรรค์กันในยุคสมัยจั๋นกั๋วของจีน

ในตอนที่ 3 นี้ คุณกฤษฎาและอาจารย์ศริญญาจะชวนทุกท่านทำความรู้จักกับเมิ่งจื่อและหนังสือเล่มนี้

Beyond Aesthetics: Philosophical Essays หนังสือรวมบทความเขียนโดย Noël Carroll นักปรัชญาชาวอเมริกันที่ถือได้ว่าเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญของปรัชญาศิลปะร่วมสมัย หนังสือเล่มนี้เป็นการแสดงจุดยืนและข้อโต้แย้งของแครอลล์ต่อทฤษฎีทางสุนทรียะศาสตร์กระแสหลักในปรัชญาศิลปะ เช่น ทฤษฎีที่ว่าความงามของ "ศิลปะ" อยู่ที่คุณสมบัติอย่างเป็นรูปแบบในตัวงานศิลปะเท่านั้น หรือทฤษฎีที่ว่าศีลธรรม เจตจำนงของศิลปิน และบริบททางประวัติศาสตร์ของงานศิลปะ ไม่เกี่ยวข้องกับการประเมินคุณค่าทางสุนทรียะของงานศิลปะชิ้นนั้นๆ 

ในตอนที่ 2 นี้คุณกฤษฎาและอาจารย์ธิดาวดีจะชวนทุกท่านมาทำความรู้จักสุนทรียศาสตร์ซึ่งเป็นหนึ่งในสาขาหลักของวิชาปรัชญา และทำไมหนังสือเล่มนี้จึงน่าอ่านและน่าขบคิดตาม

Philosophical Investigations เป็นหนังสือเล่มสำคัญของวิทเกนสไตน์ (Ludwig Wittgenstein) ได้รับการ Vote สูงสุดจากนักปรัชญาร่วมสมัยว่าเป็นหนึ่งในหนังสือที่มีอิทธิพลต่อการศึกษาปรัชญาและปรัชญาภาษา หนังสือเล่มนี้วิทเกนสไตน์เสนอแนวคิดที่แตกต่างและท้าทายให้ผู้อ่านเข้าใจภาษา การสื่อสาร และการสร้างความหมายที่ไม่เหมือนแนวคิดปรัชญาทั่วไป

Ep.1 ซึ่งเป็นตอนแรกของโปรเจค Bigbooks  คุณกฤษฎาได้ชวนอาจารย์กนิษฐ์มาพูดคุยเพื่อทำความรู้จักกับวิทเกนสไตน์และความสำคัญของหนังสือเล่มนี้ในปรัชญา